Het project
De Kempense Heuvelrug is alom gekend in de Kempen en daarbuiten als het grootste reliëf van de regio. Op deze rug zijn, door de krachten van de natuur en eeuwenlang gebruik door mensen, sporen aangebracht en uitgekerfd. Van een veelzijdig bodemgebruik is de heuvelrug geëvolueerd tot een groot aaneengesloten bos met een hoge natuur- en erfgoedwaarde. Geflankeerd door de valleien van de Aa in het noorden en de Kleine Nete in het zuiden, verbindt deze 15km lange bult, met de bijhorende duingebieden de gemeenten Retie, Kasterlee, Herentals, Lille, Vorselaar en Grobbendonk.
Het regionaal landschap heeft sinds enkele jaren een actieve werking rond de Kempense Heuvelrug opgebouwd. Het is een prachtig gebied om te wandelen in de authentieke landschappen van de Kempen, en de rijke geschiedenis te ontdekken.
Het landschap van de Kempense Heuvelrug
De Kempense Heuvelrug en valleien typeren het landschap van de Antwerpse Kempen. Het is een prachtig wandelgebied met Europees beschermd natuur en een rijkdom aan erfgoed, met als meest bijzondere erfgoed de heuvelrug zelf. Vanuit de valleien van Kleine Nete en Aa is de heuvelrug waar te nemen als een Slapende Reus in het landschap.
Deze langgerekte heuvel in het vlakke landschap van de Kempen heeft een grote aantrekkingskracht op de mens, zowel in het verleden, als de dag vandaag op de recreant. Eeuwenlang was de heuvelrug een open uitgestrekt heidelandschap met een veelzijdig landgebruik. Van een open uitgestrekt heidegebied evolueerde de rug tot een gesloten bebost landschap met hier en daar resterende open heidevelden en vennen. De arme zand- en duingronden van de heuvelrug zorgden ervoor dat deze grotendeels gevrijwaard bleef van intensief landgebruik zoals industriële ontwikkeling, bebouwing en landbouwontginning.
Een biografie van het landschap
Als Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete namen we het initiatief om een biografie te maken van de Kempense Heuvelrug. In 2015 verscheen het eerste boek ‘Kempense Heuvelrug tussen Lichtaart en Kasterlee’ voor een gebied van 500 ha waar de biografie inspiratie gaf voor een landschapsvisie en toeristisch ontwikkelingsplan. Met dit boek verschijnt ook een tweede landschapsbiografie en -visie, voor het resterende deel van de heuvelrug van Lichtaart tot Grobbendonk, met centraal in het gebied de stad Herentals. Het gebied omvat in totaal 4650 ha hectare bos, water, agrarisch- en stedelijk gebied.
Het boek omschrijft in de landschapsbiografie de vorming van de natuurlijke ondergrond, maar ook hoe de mens dat landschap cultiveerde en naar zijn hand zette gedurende de afgelopen paar duizend jaar en wat daar vandaag nog van overblijft.
Landschapstoerisme
De Kempense Heuvelrug in Kasterlee heeft een lange traditie in ‘landschapstoerisme’. Verschillende generaties inwoners en toeristen hebben goede herinneringen aan het spelen in het zand van de Hoge Mouw of het klimmen op de luchtwortels van de dennen op Kabouterberg. Om het toenemende toerisme in evenwicht te houden met landschappelijke kwaliteiten werd het project Slapende Reus opgestart. Het partnerschap wil een duurzaam toerisme promoten waarbinnen landschaps- en erfgoedzorg voorop staat. Vanuit deze ambitie zetten gemeente Kasterlee, Provincie Antwerpen, Toerisme Provincie Antwerpen samen met het regionaal landschap hun schouders onder dit project dat leidde tot de Slapende Reus, een innovatief concept waarbij de toeristische ontwikkeling steunt op een vooruitstrevende landschapsvisie en doorgedreven landschapsbiografie.
