Malou, een beetje geschiedenis!?

Het voormalige jachtdomein Malou groeide in de periode 1933-1953 uit tot een moderne en goed uitgeruste landbouwuitbating met dreven en een duidelijke perceelstructuur. Er werd een bevloeiingssysteem aangelegd (via taplopen op het kanaal naar Beverlo), stadsmest aangevoerd en de drie reeds bestaande boswachterswoningen werden omgevormd tot modelhoeven. Daarnaast werden er maar liefst 17 andere modelhoeven bijgebouwd, elk met hun eigen naam. Elke hoeve werd verpacht en beschikte over een terrein van 8 à 10 ha waarvan een halve hectare werd gebruikt voor de aanleg van een koer, lusthof, moestuin en boomgaard.

Veel van deze unieke erfgoedwaarden zijn de laatste jaren sterk verkommerd of verdwenen. De dreefstructuren langs de ontginningswegen en taplopen zijn reeds gedeeltelijk in verval en ook voor de aanleg van de hoogspanningslijnen werden dreven onderbroken. Door het ontbreken van een duidelijke landschapsvisie werd niet altijd eenzelfde advies gegeven voor de herbeplanting na het verlenen van een kapvergunning. Hierdoor ging deze landschapsstructuur meer en meer verloren. Het verdwijnen van de dreven zorgde voor meer lichtinval, oevererosie en inspoeling van meststoffen in de taploop of waterloop, waardoor de onderhoudskosten toenamen. Het achterstallig onderhoud van wegen, dreven en erfgoedelementen werkte verrommeling en sluikstort in de hand.

Op weg naar een visie voor de Malou

In 2014 startte het LEADER project ‘landschapsherstel en agrarisch natuurbeheer in de jonge landbouwontginning Malou in Balen’ onder coördinatie van Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete. Binnen dit project werden de lokale actoren (landbouwers, gemeente, VLM, lokale verenigingen, etc.) samengebracht om de landschappelijke en agrarische kwaliteiten van het gebied te herontdekken en te versterken. Dit resulteerde in een gedragen visie voor het gebied dat uitspraken doet over de functietoekenning van de (zand-)wegen, erfbeplantingsplannen, bouwkundig erfgoed en het groen-blauwe netwerk in het gebied zoals de taplopen, bermen, dreven en houtkanten. Passend binnen de opgemaakte landschapsvisie werden reeds een aantal erfgoedelementen die de identiteit van Malou bepalen gerestaureerd.

Een landbouwlandschap met een duidelijke identiteit

Een nieuw LEADER project ‘Landschapsherstel en agrarisch natuurbeheer in Malou te Balen (fase 2)’ startte 2016. Binnen de project werd het behoud van de identiteit, beschreven in de gebiedsvisie, samengebracht met de verdere ontwikkelingen van een intensief landbouwlandschap. Tijdens het project zijn enkele landschapsherstelwerken uitgevoerd om de identiteit van het domein extra in de verf te zetten en ook een duurzaam kader met ecologische verbindingsfuncties een plaats te geven in de moderne landbouw.