Landschapsherstel en agrarisch natuurbeheer in Malou te Balen

De twee LEADER-projecten rond het landbouwlandschap Malou willen verrommeling en verwaarlozing van dit unieke gebied tegengaan, door een duidelijke visie over de erfgoedelementen op te stellen en deze te restaureren zodat de identiteit van het gebied opnieuw naar voor komt.

Een thuis voor vele kikkers, padden, salamanders, libellen en talloze andere watergebonden diertjes en planten.

In het verleden werd het hout van knotbomen gebruikt als brandhout maar ook als geriefhout. In het hedendaagse landschap zijn vooral de cultuurhistorische en ecologische functies van knotbomen belangrijk.

Erfgoedbomen zijn niet alleen prachtig om te zien, ze zijn ook van onschatbare ecologische, historische en landschappelijke waarde. Het zijn de oude bomen in bossen en parken, holle (knot)bomen in hagen en houtkanten, dikke knotwilgen langs beekoevers of de (kapel)bomen langs de straatkant.

Bloemrijke akkers die voedsel- en schuilgelegenheid bieden voor allerlei dieren. Ze worden ingezaaid langs akkers, braakliggende gronden of in verloren hoekjes in het landbouwgebied.

Het project Paard en Landschap wil paardenhouders een biodivers en landschappelijk waardevol inrichtingsvoorstel op maat aanbieden.

Houtkanten zijn stroken bomen en struiken die om de paar jaar afgezet worden (=hakhoutbeheer). Door een regelmatig beheer zijn dit structuurrijke verbindingen met veel beschuttingsmogelijkheden en een voedselbron voor insecten, vogels en kleine zoogdieren.

De Kempense Heuvelrug is alom gekend in de Kempen en daarbuiten als het grootste reliëf van de regio. Op deze rug zijn, door de krachten van de natuur en eeuwenlang gebruik door mensen, sporen aangebracht en uitgekerfd. Van een veelzijdig bodemgebruik is de heuvelrug geëvolueerd tot een groot aaneengesloten bos met een hoge natuur- en erfgoedwaarde. Geflankeerd door de valleien van de Aa in het noorden en de Kleine Nete in het zuiden, verbindt deze 15km lange bult, met de bijhorende duingebieden de gemeenten Retie, Kasterlee, Herentals, Lille, Vorselaar en Grobbendonk.

Binnen dit project willen we de optimale schaal voor gebruik van biomassa in de Kempen bepalen, waarbij een duurzame energetische valorisatie van houtige reststromen samenkomt met een ecologisch landschapsbeheer.

Het beheer van kleine landschapselementen in het buitengebied (opnieuw) opnemen kan een hele uitdaging zijn voor gemeenten. Binnen dit project helpen we om het reguliere beheer te vereenvoudigen via digitale tools en onze expertise. 

In 2016 startte het LEADER project ‘Houtkanten: Natuurlijk kapitaal voor landbouw, natuur en landschap’ onder coördinatie van Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete, samen met gemeenten Kasterlee en Olen. Binnen dit project kregen particulieren eigenaars advies rond het (omvormings)beheer en de heraanleg van hun houtkanten en werd hulp geboden bij het uitvoeren van de nodige werken.

Sinds 2014 werken de gemeente en provincie in samenwerking met Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete en Toerisme Provincie Antwerpen aan het landschap en recreatief aanbod van provinciaal domein Hoge Mouw tot Kabouterberg.  

Het rijke verleden en het landschappelijk en archeologisch erfgoed geven inspiratie voor de ontwikkeling van toerisme en natuureducatie. Het samenwerkingsverband zet in op het uitdragen van het rijke verleden van het gebied, een duurzaam toerisme en landschapszorg

In 2017 werden 2 intergemeentelijke onroerend erfgoeddiensten (IOED) opgericht als een samenwerking tussen RLKGN en Kempens Karakter (IOED Land van Nete en Aa) en tussen RLKGN en k.ERF (IOED k.ERF). Het samenwerkingsverband kan taken inzake archeologie, monumenten en landschappen voor de betrokken gemeenten voorbereiden of uitvoeren.

Kansen voor de open ruimte van morgen: een innovatieve aanpak voor heel wat open percelen en bouwgronden met een hoge open ruimte waarde. De Regionale Landschappen begeleiden gemeenten bij het vertalen van de groene beleidsvisies tot op perceelniveau.

Een groenere toekomst voor stadsomwallingen en forten?

Een natuurlijke omgeving rond zorgcentra verbetert de kwaliteit van de zorg én biedt voordelen voor de natuur. Dit heeft niet alleen gunstige effecten op de gezondheid van patiënten, maar ook voor het personeel, de bezoekers en de omwonenden.

Een 13-eeuwse watermolen, wandelparadijs De Lovenhoek, vele hectaren aan topnatuur, karaktervolle kasteeldomeinen, een resem aan streekproducten en de bruisende Vallei van de Kleine Nete. Zet deze elementen rechtstreeks in verbinding met mekaar en je creëert een waardevol verbindend landschap. Alleen zijn er nog heel wat uitdagingen: het landschap blijkt nog te versnipperd momenteel. Samen met gemeentebesturen Grobbendonk en Vorselaar gaan we de uitdaging aan in het LEADER-project ‘Verbindend Landschap’.

Als Regionaal Landschap staan we er gelukkig niet alleen voor. Naast een 16-koppig team kunnen we rekenen op tal van vrijwilligers. Om die werking te verbeteren én uit te breiden, werken we nu aan LEADER-project "Landschapsvrijwilligers".